مُطهِّرات (پاك كننده ها)

مسأله  : مطهّرات، يعنى چيزهائى كه اشياء نجس را پاك مى كند. عمده پاك كننده ها عبارتند از:
1 ـ آب.
2 ـ زمين.
3 ـ آفتاب.
4 ـ اسلام.
5 ـ برطرف شدن نجاست (به شرحى كه خواهد آمد).

احكام آبها

«آب» اقسام مختلفى دارد كه شناخت آنها ما را براى بهتر ياد گرفتن مسائل مربوط به آن، كمك مى كند.
مسأله  : آب يا «مضاف» است يا «مطلق»:
آب مضاف: آبى است كه آن را از چيزى گرفته باشند; مانند آب سيب و هندوانه، و يا با چيزى به قدرى مخلوط شده باشد كه به آن «آب» گفته نشود; مانند شربت.
آب مطلــق: آبى است كه مضاف نباشد.
مسأله  : احكام آب مضاف:
* ممكن است آب مضاف چيز كثيفى را تميز كند، ولى هرگز چيز نجس را پاك نمى كند (يعنى از مطهّرات نمى باشد).
* اگر با نجاست برخورد كند، نجس مى شود، هر چند نجاست كم باشد و بو يا رنگ يا مزه آب عوض نشود.
* وضو و غسل با آن باطل است.

اقسام آب مطلق

مسأله  : آب، يا از زمين مى جوشد يا از آسمان مى بارد يا نه مى جوشد و نه مى بارد. آبى كه از آسمان ببارد «باران» است. آبى كه از زمين مى جوشد، اگر جريان داشته باشد; مانند آب چشمه و قنات «آب جارى» است و اگر بدون جريان باشد، «آب چاه» است. و آبى كه از زمين نمى جوشد و از آسمان نمى بارد، اگر به مقدارى كه در مسأله بعد خواهد آمد، باشد

«كُر» و اگر كمتر از اين مقدار باشد «قليل» است.
مسأله  : مقدار آبى كه ظرفى را با درازا، پهنا و گودى حداقل سه وجب و نيم پر كند يا وزن آن 419/377 گيلو گرم باشد، كر است.

آب قليــل

مسأله  : آب قليل به محض برخورد با نجاست، نجس مى شود، مگر آن كه با فشار به چيز نجس برسد كه در اين صورت فقط قسمتى كه با نجس برخورد كرده و بعد از آن نجس مى شود; مانند آب ظرفى كه از بالا بر چيز نجس ريخته مى شود، تنها آبهايى كه به چيز نجس رسيده نجس مى شود و آبهاى بالا و داخل ظرف پاك است.
مسأله  : اگر آب قليلِ نجس به آب كر يا جارى متصل شود پاك مى گردد و احتياط واجب آن است كه آب كر يا جارى با آن مخلوط شود، مثلا: اگر ظرف آب قليلى را كه نجس شده، زير شير آبى كه به منبع كر متصل مى باشد بگذارند و آب را بر آن باز كنند، پاك مى شود. ولى اگر بو يا رنگ يا مزه نجاست گرفته باشد، بايد به قدرى با آن مخلوط شود كه بو يا رنگ يا مزه نجاست از بين برود.

آبهاى كر، جارى و چاه

مسأله  : تمام اقسام آبهاى مطلق، بجز آب قليل تا زمانى كه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد، پاك است و هرگاه براثر برخورد با نجاست، بو يا رنگ يا مزه نجاست بگيرد نجس
مى شود (بنابراين، آب جارى، چاه، كر و حتّى باران در اين حكم مشترك اند).
مسأله  : آب لوله هاى ساختمانها كه متصل به منبع كر مى باشد، در حكمِ آبِ كر است.
مسأله  : برخـى از خصوصيات آب باران چنين است:
* اگر باران بر چيز نجسى كه عينِ نجسيكبار ببارد پاك مى شود.
* اگر بر فرش و لباسِ نجس ببارد، فشار لازم ندارد و پاك مى شود.
* اگر بر زمين نجس ببارد، پاك مى شود.
* هرگاه آب باران در جايى جمع شود، اگر چه كمتر از كُر باشد، چنانچه چيز نجسى را در حالى كه باران همچنان مى بارد، در آن بشويند، تا زمانى كه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته، پاك است.

چگونه چيزهاى نجس را آب بكشيم؟

مسأله  : براى پاك كردن چيزهاى نجس، ابتدا بايد نجاست را برطرف كرده، سپس طورى كه در مسائل آينده خواهد آمد، آن را آب كشيد.
مسأله  : ظرف نجس را، بعد از برطرف كردن نجاست اگر يك مرتبه در آب كر بشويند كافى است، ولى با آب قليل سه مرتبه بايد شست.

مسأله  : ظرف نجس را مى توان اين گونه آب كشيد:
با آب كر: يك بار آن را در آب كُر برده و بيرون آورند.
با آب قليل: آن را سه مرتبه پر از آب كرده و خالى كنند، يا سه مرتبه قدرى آب در آن ريخته و هر مرتبه آب را بطورى در آن بگردانند كه به جاهاى نجس برسد و بيرون بريزند.
مسأله  : فرش و لباس و چيزهايى مانند آن كه آب را به خود مى گيرد و قابل فشار دادن است چنانچه با آب قليل تطهير مى كنند، بايد بعد از هر بار شستن آن را فشار دهند تا آبهاى داخل آن بيرون آيد و يا به گونه اى ديگر آبِ آن گرفته شود، البته در آب كر و جارى نيز بنابر احتياط واجب فشار دادن لازم است.

زمـيـن

مسأله  : اگر كفِ پا يا تهِ كفش هنگام راه رفتن نجس شود، با راه رفتن يا ماليدن پا به زمين پاك مى شود به شرط آن كه عين نجاست برطرف شود.
و زمين بايد:
1 ـ پاك باشد.
2 ـ خشك باشد.
3 ـ خاك، شن، سنگ، آجر فرش و مانند اينها باشد.
مسأله  : اگر بر اثر راه رفتن يا ماليدن پا بر زمين، نجاست تهِ كفش يا كفِ پا برطرف شود، پاك مى گردد، ولى بهتر است حداقل پانزده قدم راه برود.

آفـتــاب

مسأله  : آفتاب (با شرايطى كه خواهد آمد) اين چيزها را پاك مى كند:
* زمين.
* ساختمان و چيزهايى كه در آن بكار رفته است; مانند در و پنجره.
* درخت و گياه.
مسأله  : آفتاب با اين شرايط، پاك كننده است:
1 ـ چيز نجس تَر باشد به قدرى كه اگر چيزى به آن برسدتر شود.
2 ـ با تابش آفتاب، چيز نجس خشك شود، ولى اگر مرطوب بماند، پاك نشده است.
3 ـ چيزى; مانند ابر يا پرده مانع تابش آفتاب نباشد، مگر آنكه رقيق و نازك باشد و از تابش آفتاب جلوگيرى نكند.
4 ـ آفتاب به تنهايى آن را خشك كند; مثلا به كمك باد خشك نشود.
5 ـ هنگام تابش آفتاب، نجاست در آن نباشد. پس اگر نجاست هست، پيش از تابش آفتاب برطرف كنند.
6 ـ قسمت بيرون و درون ديوار يا زمين را يكباره خشك كند. پس اگر روى آن امروز خشك شود و درون آن فردا، تنها روى آن پاك مى شود. 

مسأله  : اگر زمين و مانند آن نجس باشد، ولى رطوبتى نداشته باشد، مى توان مقدارى آب يا چيز ديگرى كه سبب مرطوب شدن آن بشود، بر آن ريخته و سپس آفتاب بتابد و آن را پاك كند.

اسـلام

مسأله  : كافر كه نجس است اگر شهادتين را بگويد، مسلمان مى شود; يعنى بگويد :
«اَشْهَدُ اَنْ لااِله اِلاّ الله، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ الله»
و با اسلام، تمام بدن او پاك مى گردد.

برطرف شدن عين نجاست

مسأله  : در دو مورد با برطرف شدن نجاست، چيز نجس پاك مى شود و نيازى به آب كشيدن ندارد.
الف: بدن حيوان، مثلا منقار مرغى كه غذاى نجس خورده است، هنگامى كه نجاست از منقارش برطرف شود پاك است.
ب: باطن بدن، مانند داخل دهان و بينى و گوش; مثلاً اگر هنگام مسواك كردن از لثه ها خون بيايد و در آب دهان از بين برود، داخل دهان پاك است و آب كشيدن آن لازم نيست. ولى مسواك اگر با خون برخورد داشته باشد به احتياط واجب، نجس مى شود، هرچند داخل دهان باشد.